Online agressie en intimidatie betreft grensoverschrijdend gedrag op sociale media, e-mail en andere online kanalen, variërend van kwetsende opmerkingen tot discriminerende en dreigende uitlatingen. Soms zijn deze uitlatingen juridisch strafbaar, maar meestal niet. Ook wanneer dit niet strafbaar is, heeft het een impact op de ontvanger. Het Steunpakket richt zich op politieke ambtsdragers binnen gemeenten, provincies en waterschappen. Ook degenen die voor hen een steunpilaar zijn kunnen dit pakket raadplegen. Het onderdeel op deze pagina gaat over voorbereiding/preventie.
Over (online) agressie en intimidatie
De Monitor Integriteit & Veiligheid 2024 hanteert de volgende definities die worden geclassificeerd als agressie en intimidatie wanneer dit online gebeurt:
- Bij verbale agressie gaat het voornamelijk om schelden, schreeuwen, kwetsen of negatieve of discriminerende opmerkingen;
- Bedreiging is een concrete uiting om iemand, of diens naasten, wat aan te doen;
- Intimidatie is vaak minder concreet en/of indirect en roept vooral een gevoel van onveiligheid bij de getroffene op.
Bedreiging en intimidatie kunnen verschillende vormen aannemen: onder druk zetten, provoceren, chanteren, vernielen van persoonlijke bezittingen, stalken, seksuele intimidatie, versturen van een dreigbrief of e-mail, uitingen via sociale media of het op andere wijze afgeven van een ‘signaal’.
Wat doen: bereid u voor
Wees bewust van online agressie, bedenk scenario’s over wat u zou kunnen overkomen en bedenk of en hoe u dan zou reageren zodat u niet wordt overvallen. Houd uw sociale mediagebruik (privé en zakelijk) gescheiden. Bescherm uw accounts; maak gebruik van een tweetrapsverificatie (zie onderaan deze pagina) en gebruik sterke, unieke wachtwoorden.
Voorbereiden
Wees bewust van online agressie en intimidatie
Het is essentieel dat u zich bewust bent van de aanwezigheid en impact van online agressie en intimidatie. Bespreek bijvoorbeeld met uw collega ambtsgenoten hoe de agressie en intimidatie zich uit, waar deze agressie en intimidatie vandaan komt en wie er binnen de fractie of politieke partij vaker te maken heeft met online agressie en intimidatie. Identificeer de momenten waarop het risico op agressie en intimidatie groot is, zodat u beter voorbereid bent. Bedenk wat het met u zou kunnen doen. Neem de tijd om stil te staan bij de mogelijke gevolgen van online agressie en intimidatie voor uzelf. Reflecteer ook op wat u nodig heeft aan steun van anderen en hoe zij u kunnen ondersteunen in moeilijke tijden. Anticipeer op online agressie en intimidatie. Zorg er andersom ook voor dat u weet hoe u anderen die te maken krijgen met online agressie en intimidatie kunt steunen. Een goede bewustwording van wat er online over u beschikbaar is, kan u helpen om risico’s te minimaliseren. Weet u wat er over u te vinden is online? Zoek uzelf eens op via een zoekmachine.
Weet welke norm er is
Veel provincies en gemeenten hebben een weerbaarheidsnorm of een agressieprotocol vastgesteld om normoverschrijdend gedrag te voorkomen en om hier mee om te gaan. Bespreek deze collectieve norm met bijvoorbeeld uw fractie- of partijgenoten en met uw organisatie. De collectieve norm tegen agressie en intimidatie kan hierbij helpen. Zorg ervoor dat er binnen deze normen of protocollen ook voldoende aandacht is voor online intimidatie en agressie; welke uitingen zijn ook online wel of niet normaal? Zijn er grenzen binnen de organisatie afgesproken en weet iedereen wat de gedragsregels zijn? Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor de organisatie. Het is belangrijk dat er duidelijk is bij wie u zich kunt melden en dat u weet wie er verantwoordelijk is voor de opvolging van uw melding. Agendeer dit onderwerp als dit binnen de organisatie niet voldoende duidelijk is. En spreek zonodig de burgemeester of griffier hierop aan.
Besteed periodiek aandacht aan de norm en bedenk een plan
Het zou nuttig kunnen zijn om samen met fractie- of partijgenoten een plan te ontwikkelen voor het omgaan met online agressie en intimidatie. Het kan helpen om na te denken over verschillende scenario's en te bespreken wie het eerste aanspreekpunt zou kunnen zijn. Dit draagt mogelijk bij aan het creëren van een veilige werkomgeving waarin ambtsgenoten elkaar kunnen ondersteunen. Daarnaast zou het overwegen van het inschakelen van experts, zoals die van het samenwerkingsverband Politica, voor trainingen die de weerbaarheid tegen online agressie en intimidatie vergroten, waardevol kunnen zijn.
Bespreek en ontwikkel met elkaar bijvoorbeeld met fractie- of partijgenoten een plan om om te gaan met online agressie en intimidatie. Denk na over verschillende scenario’s en spreek af wie het eerste aanspreekpunt is. Dit kan helpen om een veilige werkomgeving te creëren waarin ambtsgenoten elkaar steunen.
Houd sociale media-gebruik (privé en zakelijk) gescheiden
U heeft een publieke functie, en daarmee kan het belangrijk zijn ook iets van uw privéleven te laten zien. Dit belang zult u moeten afwegen tegen uw eigen veiligheid en die van uw omgeving. Het kan bijvoorbeeld wenselijk zijn dat mensen niet zomaar kunnen vinden waar u woont. Want is uw adres online te vinden, dan kunt u met ongewenste post, intimiderende bezoeken of bekladding van uw huis te maken krijgen. Ook als uw adres niet online staat, is het goed om waakzaam te zijn op wat u deelt op sociale media. Deelt u bijvoorbeeld een foto van uw buurt? Zet er dan geen locatie bij, en zorg dat er geen straatnaambord zichtbaar is. Heeft u een partner, kinderen of anderen die bij u inwonen? Dan is het ook de moeite waard om na te gaan of uw adres via hen online te achterhalen is.
Begin 2023 is er een convenant afgesloten voor de bescherming van bezoekadressen van politieke ambtsdragers in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Hierdoor kunnen u en uw eventuele partner/huisgenoten met een eigen onderneming het bezoekadres eenvoudig afschermen.
Account beschermen
Sterk wachtwoord
Zorg voor sterke en unieke wachtwoorden voor al uw online accounts. Gebruik een combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers en symbolen om jouw wachtwoord moeilijk te raden te maken. Vermijd het gebruik van dezelfde wachtwoorden voor verschillende accounts om uw veiligheid te waarborgen. Op het moment dat er namelijk één van uw wachtwoorden lekt, bestaat het risico om gehackt te worden en voor identiteitsfraude. Gebruik daarom een sterk en uniek wachtwoord. U kunt controleren of uw wachtwoorden zijn gelekt via de site Have i Been Pwned.
Tweestapsverificatie
Activeer tweestapsverificatie voor extra beveiliging. Dit voegt een extra laag bescherming toe door u te vragen om een tweede verificatiemethode, zoals een sms-code of een authenticator-app, naast uw wachtwoord. Dit helpt om ongewenste toegang tot uw accounts te voorkomen. Lees hoe u voor diverse sociale media tweestapsverificatie aanzet: